لوازم جانبي اكسس كنترل شامل طيف وسيعي از اجزا بسيار مهم ميشود كه در صحت عملكرد و دقت سيستم كنترل تردد سهم بزرگي را دارد. اشتباه در انتخاب و بكارگيري تك تك اين اجزا در فرآيند اجراي پروژه مي‌تواند كليه سيستم طراحي شده، پلن و سناريوهاي مشخص شده را متهم به شكست نمايد و بار مالي سنگيني را برجاي بگذارد.
انواع لوازم جانبي اكسس كنترل
لوازم جانبي اكسس كنترل انواع مختلفي دارد كه هر كدام كاربردي متفاوت در سيستم‌هاي كنترل دسترسي دارد، اين لوازم جانبي عبارت‌انداز:
- دكمه‌هاي خروج
- كارتهاي كنترل دسترسي
- تگ‌هاي كنترل دسترسي
- آنتن UHF
- باركدخوان (ريدر ليزري باركد QR)
- منابع تغذيه (آداپتور يا سوئيچينگ)
- كيت ريموت‌ها
در ادامه درباره هر يك از موارد بالا بيشتر توضيح خواهيم داد، لطفا با ما همراه باشيد.
انواع دكمه خروج در سيستم كنترل دسترسي و موارد استفاده آن
به‌طور كلي دكمه خروج در سيستم كنترل دسترسي براي باز‌كردن درب به‌كار مي‌رود. دكمه‌هاي خروج به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
- دكمه فشاري (پوش باتن push button)
- دكمه حرارتي (بدون نياز به لمس)
دكمه فشاري چيست، چه كاربردي دارد و نحوه كار آن چگونه است؟
بوش باتن push button يا شاسي فشاري به وسيله‌اي گفته ميشود كه معمولا براي باز كردن درب مورد استفاده قرار مي‌گيرد، دكمه فشاري ساده در دو نوع فلزي و پلاستيكي (پليمري) موجود مي‌باشد. اين دكمه بايد در برابر ضربه و فشار‌هاي نامتعارف مقاوم باشد، همچنين دكمه‌هايي موجود هستند كه داراي استاندارد‌هاي خاصي مي‌باشند، از جمله اين استانداردها، استاندارد IP67 و يا IPX است، كه به ترتيب مي‌توان به ضد آب و گرد و غبار بودن و ضد ضربه بودن (استاندارد قطعات نظامي كه به آن قطعات جان سخن نيز گفته ميشود.) اشاره نمود.
دكمه خروج فلزي از جنس استيل ضد زنگ توليد ميشود كه يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي توليد اين دكمه، قابليت استفاده تا ميليون‌ها كليك و فشردن آن است؛ يعني اين دكمه قادر است تا ميليون‌ها كليك مدوام داشته باشد، به‌دليل استفاده از استيل ضد زنگ فرآيند نظافت به ويژه ضد‌عفوني اين دكمه آسان است و اشكالي در عملكرد آن نخواهد داشت. نحوه نصب اين دكمه در سيستم كنترل تردد به صورت مدارباز (Normally Open) مي‌باشد كه به محض فشردن شاسي بين پين‌هاي دكمه اتصال كوتاه رخ مي‌دهد و فرمان به پنل اكسس كنترل صادر ميشود.
دكمه خروج حرارتي (بدون نياز به لمس) چه كاربردي دارد و نحوه كار آن چگونه است؟
يكي از پر‌كاربردترين لوازم جانبي اكسس كنترل، دكمه حرارتي است. در اين دكمه براي تشخيص مكانيزم فرمان باز كردن درب از تكنولوژي مادون قرمز (Infra-red) استفاده شده است. اين دكمه، بدون لمس و به راحتي از فاصله چند سانتي متري مي‌تواند با تشخيص حرارت دست كاربر، درب را باز كند.
دكمه حرارتي يا دكمه بدون لمس در سيستم كنترل تردد داراي دو نوع Outdoor و Indoor مي‌باشد. واضح است كه مدل Outdoor داراي استاندارد IP67 است و براي نصب در محيط‌‌هاي داراي رطوبت و عمدتا در فضاهاي بيروني كاربرد دارد؛ همچنين، مدل Indoor شاسي حرارتي صرفا مناسب نصب در اماكن مسقف (محيط داخل ساختمان) استفاده ميشود.
ويژگي دكمه خروج حرارتي
از جمله ويژگي هاي كاربردي دكمه خروج حرارتي (بدون لمس) مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
- فرآيند بدون لمس با استفاده از تكنولوژي تشخيصي مادون قرمز
- صفحه ضد زنگ مقاوم در برابر خط و خش (در برخي از دكمه‌ها ممكن است جنس شاسي از شيشه باشد)
- قابل استفاده در امكاني كه نياز به رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي مي‌باشد مانند بيمارستان‌ها
- جلوگيري از شيوع بيماري‌هاي مسري به‌دليل داشتن فرآيند بدون لمس
- دامنه تشخيص از 0.1 تا 10 سانتي‌متر
- داراي مدار الكتريكي هميشه باز يا هميشه بسته (Normally Open- Normally Close)
- قابليت نصب توكار يا روكار
- داراي رله قدرتمند (ظرفيت بالاي رله/ AC120V DC30V)
- داراي Led نشان‌دهنده باز يا بسته بودن درب
- در برخي مدل‌ها داراي استاندارد IPX7 مي‌باشد(ضد ضربه و خراب‌كاري)
انواع كارتهاي مورد استفاده در سيستم كنترل دسترسي و نحوه عملكرد آن
كارتهاي كنترل دسترسي به دو دسته كارتهاي اكتيو (Active) و كارتهاي پسيو (Passive) تقسيم مي‌شوند. به كارتهاي داراي تراشه حافظه، اكتيو و به كارتهاي بدون تراشه پسيو مي‌گويند. در سيستم كنترل دسترسي عمدتا از كارتهاي Mifare و كارتهاي RFID استفاده ميشود.
كارت RFID چيست؟
به‌طور كلي RFID فناوري است كه بر روي فركانس راديويي كار مي‌كند و براي شناسايي خودكار مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين سيستم، ريدر RFID به طور مداوم امواج راديويي با فركانس خاصي را ارسال مي كند. اگر جسمي كه اين برچسب (كارت) RFID به آن متصل است در محدوده اين امواج راديويي باشد، بازخورد را به اين خواننده RFID مي فرستد و بر اساس اين بازخورد، ريدر RFID كارت و هويت شخص يا شي مورد نظر را شناسايي مي‌كند.
انواع تگ و كارت RFID كنترل دسترسي
تگ‌ها (Tag) و كارتهاي RFID عمدتا در سه باند فركانس كار مي كنند:
- LF : باند با فركانس پايين
- HF : باند با فركانس بالا
- UHF : باند فوق العاده بالا با فركانس خيلي بالا
نكته : بايد دقت داشته باشيد تگ و كارت RFID مناسب با ريدر استفاده شده در سيستم كنترل دسترسي را به دقت انتخاب نماييد چرا كه عدم همخواني فركانس باعث اختلال در سيستم كنترل تردد و درنتيجه شكست پروژه خواهد شد.
تگ و جاسوئيچي (جاكليدي) RFID
به‌صورت كلي به ليبل (برچسب) هايي كه داراي فرستنده RFID مي باشند، تگ گفته ميشود، همين تعريف نيز براي جاكليدي RFID به‌كاربرده ميشود. تگ‌ها و جاكليدي‌ها در انواع و اشكال مختلف موجود هستند و بيشتر براي كنترل اشيا قيمتي و كنترل عبور و مرور خودروها از برچسب‌هاي RFID استفاده ميشود.
آنتن UHF چيست و در سيستم كنترل دسترسي چه كاربردي دارد؟
آنتن UHF همان طور كه از نامش پيداست نوعي ريدر محسوب ميشود با اين تفاوت كه تنها داده‌ها و كدهاي تگ‌ها را تشخيص و به پنل كنترل دسترسي ارسال مي‌كند. همانطور كه بالاتر اشاره شد، براي خواندن تگ UHF (تگ با باند فركانس خيلي بالا) بايد حتما از آنتن UHF استفاده شود و اگر غير از اين باشد سيستم كنترل تردد با اختلال جدي مواجه خواهد شد.
آنتن‌هاي UHF داراي اشكال مختلفي مانند آنتن لوله‌اي (ميله‌اي) يا مربع و مستطيلي هستند و اغلب داراي استاندارد ضد رطوبت هستند، لذا مي‌توان اين نوع آنتن‌ها را در فضاهاي بيروني و در دماي بين 40- تا 60+ درجه سلسيوس نصب كرد. برحسب شكل آنتن نوع دامنه خوانش آنتن متفاوت است؛ براي مثال در آنتن لوله‌اي (ميله‌اي) محور خوانش تگ‌ها به‌صورت خطي مي‌باشد.
باركدخوان ليزري(ريدر QR كنترل دسترسي)
در برخي از سيستم‌هاي كنترل تردد براي تشخيص هويت افراد از باركد چند بعدي يا QR استفاده ميشود. ريدر اين نوع باركدها، نوعي سنسور است كه به‌وسيله بازتاب پرتو ليزر اطلاعات رمزگذاري شده در باركد را تخليه و به پنل سيستم مركزي كنترل دسترسي ارسال مي‌نمايد. در نوع جديد اين تكنولوژي باركد يك بار مصرف (يكتا) بر روي موبايل شخص مورد نظر، به‌وسيله نرم افزار كنترل تردد ايجاد مي‌گردد. در مرحله بعد شخص باركدي را كه بر روي صفحه موبايل خود ظاهر شده است را به سمت باركدخوان (ريدر) گرفته و در كسري از ثانيه اجازه عبور را دريافت مي‌نمايد.
منبع تغذيه (آداپتور يا سوئيچينگ) مخصوص سيستم كنترل تردد
يكي از مباحث مهم در دستگاه كنترل دسترسي انتخاب منبع تغذيه مناسب مي‌باشد. متاسفانه مشاهده شده كارشناسان نصب، در مدارهاي كنترل دسترسي از يك منبع تغذيه براي قفل و ريدر و يا پنل مركزي استفاده مي‌كنند كه كاري با ريسك بالا و اشتباه است چرا كه در صورت اختلال، مدار پنل كنترل دسترسي آسيب جدي مي‌بيند و بار مالي سنگيني براي پروژه خواهد داشت.
يكي از مهم ترين نكات در جهت افزايش عمر تجهيزات كنترل دسترسي استفاده از منابع تغذيه استاندارد و رگوله (regulated) به معني كاملا DC مي‌باشد، براي مثال اگر دستگاه كنترل دسترسي خريداري كرده‌ايد كه منبع تغذيه آن دوازده ولت (12V) است، از آداپتور دوازده ولت (12V) داخل آن دستگاه استفاده شود زيرا دستگاه ميزان ولتي كه براي كار كردن نياز دارد را بتواند دريافت كند و مشكلي در عملكرد دستگاه به وجود نيايد.
كيت ريموت چيست و در سيستم كنترل دسترسي چه كاربردي دارد؟
به مجموعه برد اصلي شامل مدار گيرنده و چندين رله قابل برنامه ريزي، كيت ريموت مي‌گويند. كيت ريموت‌ها اغلب قابل برنامه ريزي در حالت‌هاي مختلف مي‌باشند زيرا در هر سناريو براي پروژه‌هاي گوناگون نياز به برنامه‌ريزي‌هاي متنوع است تا نياز پروژه برطرف گردد. كيت ريموت‌هاي مورد استفاده در سيستم‌هاي كنترل تردد داراي استاندارد كد هاپ هستند. Code Hopping نوعي سيستم رمزگذاري است كه بين فرستنده و گيرنده كيت ريموت رد و بدل ميشود.
كيت ريموت‌هاي كدهاپينگ از امنيت بسيار بالايي در دريافت و ارسال سيگنال برخوردار هستند و هر بار كه كاربر ريموت را فشار مي‌دهد يك كد تصادفي و يكتا به سمت گيرنده (رسيور، Receiver) ارسال ميشود. در اين نوع كيت ريموت امكان كپي شدن ريموت توسط افراد سودجو صفر است و به همين دليل اين نوع كيت ريموت براي استفاده در سيستم كنترل دسترسي ايده‌آل است.
كيت ريموت مورد استفاده در سيستم كنترل تردد بايد داراي قابليت مدار باز يا مدار بسته (NO/NC) باشد تا نيازهاي پروژه را بصورت كامل برطرف نمايد، همچنين تعداد رله‌ها و كانال‌هاي قابل پشتيباني در آن داراي اهميت بسياري است و در برخي مدل‌ها ريموت‌ها از تكنولوژي اطلاعات دوطرفه (2 Way System) جهت شماتيك‌سازي فرآيند باز يا بسته شدن درب‌ها استفاده ميشود.
منابع:
https://tigerteco.com/access-control-accessories
https://tigerteco.com/access-control
راهنماي جامع براي شناخت انواع ريدر كنترل دسترسي